Formación del espíritu nacional

Oihana Llorente

Forzar a los estudiantes a reconocer la labor de las instituciones públicas en el examen final supone hurtar a la ciudadanía, y en especial a las futuras generaciones, el derecho de opinión y crítica hacia las mismas. Pero otorgarles ese reconocimiento social, cuando éstas han sido erigidas con un cerco antidemocrático que excluye la representación de un amplio sector de la sociedad, es además manipular la realidad.

La consejera de Educación de Lakua, Isabel Celaá, que pretende editar, sí o sí, la segunda edición del libro de cabecera del Caudillo, poco quiere aportar a la superación de las causas y los orígenes de la existencia de víctimas, grandes protagonistas de su fábula.

Si ante este propósito del PSE y el PP fomentáramos una reacción visceral, exigiríamos a los profesores que los zulos de Celaá fueran empleados también para recrear celdas donde el aislamiento y las duras condiciones se han cobrado vidas humanas; o que, antes del recreo, los estudiantes padecieran una pequeña descarga eléctrica para conocer en primera persona la realidad de las comisarías. Pero no. No caigamos en su estupidez. Traumatizando a las siguientes generaciones sólo conseguiremos perpetuar las heridas.

La mayoría del profesorado, lejos de consentir este mal llamado «Plan para la Convivencia Democrática y la Deslegitimación de la Violencia», ni siquiera ha sido preguntada al respecto, como vienen denunciando ELA, LAB y STEE-EILAS o la Federación de Ikastolas, que también están de acuerdo a la hora de advertir la falta de criterios pedagógicos. Y es que cuando los jueces hacen de educadores, limitando los términos a emplear en los libros de texto, o cuando los políticos se ponen manos a la obra con unidades didácticas, pasa lo que pasa.

Ni mandatarios ilegítimos de profesores, ni actitudes viscerales. Hagamos caso al sentido común y a las experiencias en este ámbito, como por ejemplo la que viene desarrollándose en el norte de Irlanda, donde la educación hace hincapié en la promoción de los derechos humanos y de una ciudadanía responsable en el ámbito del proceso de paz y de reconciliación.

Txokolatada

Aritz Sorzabal

Ez dago politikariak ulertuko dituenik. Gogoan dut iaz Donostiako alkate Odon Elorzak, Aste Nagusian udaletxean egiten den txokolatadan, Piratak zoriondu zituela. Abordatzeak eta jai alternatiboak «oso ondo» funtzionatzen dutela aitortu zuen, baita gazteek kudeatutako ekimena urtez urte «arrakastatsua» suertatzen ari dela onartu ere. Hori entzun ondoren, eta Piratek jaiei herri kutsua ematen dietela behin eta berriz agerian utzi eta gero, Kontxako badian egiten den ekimena indartzea litzateke logikoena, ez baitu parekorik Donostian. Herri xeheak irudimena soberan duela erakutsi ostean, logikoa litzateke ere auzoko jaietan bertakoek antolatutakoa babestea eta Euskal Herriko hainbat herritako udalek gauza bera egitea.
Agintariek, ordea, kontrako bidea hartu dute aspaldian. Jai alternatiboen aldekoek hala berretsi dute azken asteetan Gasteizen, Bilbon, Iruñean zein Donostian. Hain zuzen ere, Gipuzkoako hiriburuko adibideari helduz, jai batzordetakoek oztopo ugari topatu dituztela salatu dute. Iazko Porrontxoetan, esaterako, «dena» debekatu zutela ekarri dute gogora, baita hainbat auzotan isunak jaso zituztela jakinarazi ere. Zailtasunak, batez ere, diru laguntzen gutxitzea eta debekuak dira. Auzoetako jaietako arduradunen esanetan, 2003an Odon Elorzak sinatutako akordioan Udalak ahal duenean diru laguntza igoko duela zehazten da. Azken bi urteetan, aldiz, %25 murriztu da diru laguntza. «Orain 20 bat egun Denis Itxasok ¬Kultura zinegotziak¬ esan zuen iaz Kultura sailak irabaziak izan zituela. Guri kendu egiten digute eta eurek etekinak dituzte, nola uler daiteke hori?», galdetu zuten donostiarrek joan den astean egindako agerraldian.
Adierazpen hauek entzunda, argi dago Elorzaren hitzak Aste Nagusiko txokolate beroarekin urtu zirela. Dena dela, hori ez da larriena, larriagoa bailitzateke auzoetako jaietan egiten ohi diren txokolatadak normaltasunez antolatzeko aukerarik ez izatea; debekua dela, murrizketak direla. Ekimen inuzente bat delitu bilakatuko luketen lehen aldia ez litzateke izango, debekuen gainetik, txokolatea egon egongo litzatekeelako. Ez izan zalantzarik.

Modu asko daude langabezian geratzeko

Juanma Sarasola

Izan daiteke enpresak zu, langilea, kanporatzea erabaki duelako, arrazoiarekin edo gabe, batez ere orain hain modan (kakotx artean) dauden lan erregulazio espedienteen bitartez. Izan daiteke ere zuk, langileak, enpresa uztea erabakitzea, edota benetako krisiak jota, enpresak itxi behar izatea.

Baina badago euskal herritar askok ezagutzen dugun modu ankerrago eta asaldagarriago bat, eta modu latz hori dastatu ahal izan zuten ‘Egin’-eko eta Egin irratiko langileek 1998ko uztailean, eta horixe bera dastatu genuen 2003ko otsailean ‘Euskaldunon Egunkaria’-ko langileok. Egun batetik bestera, inolako oinarririk gabeko akusazioen pean, Egunkaria, lantokia, itxi egin zigun Guardia Zibilak, epaile espainiar batek hala aginduta.

Egunkariko zuzendaritzako hainbat lagun atxilotuta, kartzelatuta, tortura salaketak… eta zazpi urte luzeetako kalbarioa, izugarri luzatutako prozesua, Euskal Herriko gizartearen oso zati handi baten mobilizazio etengabea, elkartasun keinu ugari hemendik nahiz atzerritik… hori guzia, zazpi urteren ondotik beste epaile batzuk konprenitzera iristeko ez zutela batere funtsik guardia zibilen eta akusazio ultraeskuindarrak ‘Egunkaria’-ri berari eta bost auzipetuei leporatzen zizkieten ustezko delituek.

Lantokirik gabe geratu ginen 2003ko otsaileko goizalde hartan, baina lanean segitu genuen, eta herri elkartasunari eta elkarlanari esker –beste hainbat proiektu eta desmartxetan bezala- aurrera, aitzina, egin genuen, eta euskarazko egunkariak egunero kalean segitu zuen.

Dena den, kalte ekonomiko, pertsonal, moral… handia egin ziguten. Eta Martxelo Otamendik dioen bezala, helegiteari aurre egitea eta auzi ekonomikoa irabaztea geratzen dira orain, baina, era berean, justizia eta kalte ordainak eskatzeko tenorea da.

Ez dakit zenbat modu dauden justizia egiteko, eta bakar batek ere ezingo du egindako kaltea erabat konpondu. Baina gure herriaren, hizkuntzaren, eta kulturaren kontra erabaki politiko, polizial, eta judizialak hartu zituztenak eta hartzen dituztenak bederen publikoki eta politikoki salatu eta zigortzeko modua aurkitu beharko genuke. Bai oilartuta, harro-harro, erabakiak hartu eta justifikatu zituztenak, bai ordutik absoluzio sententzia atera arte isil-isilik geratu direnak ezin dira zigor publiko, politiko, eta moralik gabe geratu.

Siete años en balde

Oihana Llorente

Nos han tratado como a ratas. Ha sido un trato cruel, despiadado y vejatorio. Si torturan de esta manera al director de un periódico que no harán a un joven vasco». El relato del infierno padecido en las cloacas del Estado se colaba en nuestros televisores 23 de febrero de 2003. Martxelo Otamendi, visiblemente abatido y muy emocionado, ponía voz a una realidad imborrable, para los que se han visto forzados a padecerla, e invisible para la mayoría de los telespectadores.

Otamendi sólo hizo una petición nada más abandonar la comisaría. Se dirigió a las instituciones y les instó a hacer todo lo posible para que «ni un día más se vuelva a torturar a un ciudadano vasco».

Aquel relato de torturas se introdujo en la retina de la sociedad vasca consiguiendo sacar a la luz la denuncia de la tortura, antes silenciada. Sin embargo, la ciudadanía vasca ha comprobado atónita cómo la denuncia interpuesta por Otamendi ha encontrado carpetazo en cada una de las instancias judiciales del Estado español y que aún está a la espera de que Estrasburgo haga justicia.

Siete años después de que colocara el candado al único periódico en euskara, el mismo tribunal que suscribió su defunción echa por tierra el proceso emprendido contra el rotativo. Como si nada importara, admite que el proceso se ha invertido cerrando el periódico antes de tener pruebas en su contra.

El cierre del diario “Egunkaria” y las denuncias de tortura de los ahora absueltos sacudieron la conciencia de muchos. Pero, al parecer, no las suficientes ya que a día de hoy clausurar un periódico es gratuito y la tortura sigue estando a la orden del día.

No podemos obviar que en estos mismos momentos hay diez ciudadanos vascos en la misma tesitura en la que estuvo Otamendi. Su salida de comisaría no será retransmitida en directo y pocos medios darán voz a sus testimonios, pero no por ello deberían de tener menos derechos.

Es imprescindible crear un muro de contención que imposibilite que este tipo de atrocidades se repitan, un muro que ayude a nuestro pueblo a transitar hacia una verdadera democracia.

‘Egunkaria’ absolbitu du Espainiako Auzitegi nazionalak

Rebeka Parras

Euskal Herriko hedabide gehientsuenek titular berarekin irekitzen dituzte gaur edizio digitalak: ‘Egunkaria’-ko auzipetuak absolbitu ditu Espainiako Auzitegi nazionalak. Horrez gain, zazpi urteren ondoren epaimahaiak onartu du ‘konstituzioaren babesik’ gabe gauzatu zela itxiera, eta inkomunikazio garaian toturak ekiditeko ‘adina neurri’ hartu ez zirela.

Guardia Zibilak Martin Ugalde Kultur Parkean egindako operaziotik zazpi urte luze igaro dira dagoeneko. Hamaika jasan dituzte akusatuek eta langile ohiek geratera hartatik, eta kontuan izan behar da auzi ekonomikoa zabalik segitzen duela. Beraz, beste bataila baten aurrean jarraitzen du euskal gizartea.

Martxelo Otamendik orain dela denbora bat aipatu zuela, ‘euskal gizarteak epaiketa politiko bat irabazteko garaia’ zela, eta hala izango dela dirudi. Akusazioa burutu duten ‘Dignidad y Justicia’ eta ‘Manos Limpias’ talde ultraeskuindarrek Auzitegi Konstiatuzionalera jotzen ote duten ere ikusi beharko da.

Era berean, akusatuek eta ‘Euskaldunon Egunkaria’-ko langile ohiek jasandakoagatik justizia eskatu dute, gizarte eragil eta alderdi politiko gehienek. Hala, konpentsazio hori 60 milioi eurora irits daitekeela jakitera eman zuen eta gaur berriz ere errepikatu du, ‘Dignidad y Justicia’ taldeak, ildo editorial ultraeskuindarreko hedabideetan (krisialdiarengatik izango ote?).

Laburbilduz, gaur kazetariak eta euskal herritarrak pozik egoteko arrazoi bat dute; baita injustizia politiko eta zibil guztien aurrean borrokatzen segitzeko beste arrazoi bat gehiago ere.